بسم الله الرحمن الرحیم

14راهکار تقویت فن بیان برای سخنرانی

فن بیان مهارتی است که به افراد کمک می‌کند تا صحبت تاثیرگذاری داشته باشند و افراد زیادی را جذب کنند. این مهارت باعث رشد و توسعه فردی و همچنین موفقیت در کسب‌ و کار می‌شود. ممکن است برای بسیاری از افراد مهارت فن بیان در زندگی اهمیت زیادی نداشته باشد؛ در صورتی که یک اشتباه کوچک در صحبت کردن می‌تواند باعث از دست رفتن یک مشتری یا سرمایه‌گذار خوب شود و شما نیز دیگر توانایی جبران آن را نداشته باشید. 

داشتن مهارت فن بیان می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی برای کسب‌ و کار شما داشته باشد؛ پس فن بیان را جدی بگیرید. شما با داشتن این مهارت می‌توانید گفت‌ و گوهای بیشتری با افراد داشته باشید و از این راه یک مشتری یا سرمایه‌گذار جدید جذب کنید. همچنین مهارت فن بیان نقش کلیدی در سخنرانی‌ها دارد و با داشتن این مهارت می‌توانید یک سخنرانی موفق داشته باشید. در این مقاله به بررسی چند تمرین برای تقویت مهارت فن بیان می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.

سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:

• فن بیان
• قوانین فن بیان
• راهکارهای تقویت فن بیان برای سخنرانی 

همچنین بخوانید: «آموزش مهارت سخنرانی: از متن ابتدای سخنرانی تا پایان»

فن بیان

یکی از هنرهای متقاعدسازی قدیمی داشتن مهارت فن بیان است. در طول سال‌ها بسیاری از سیاست‌مداران با پنهان کردن حقیقت، حقه بازی و استفاده از روش‌های نادرست اخلاقی، باعث بدنام شدن این مهارت شده‌اند. در صورتی که فن بیان، روشی برای متقاعدسازی و گفت‌وگوی شفاف‌تر است که افراد به وسیله آن می‌توانند نظرها، دانش و عقاید یکدیگر را به اشتراک بگذارند.

یادگیری روش‌های فن بیان به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های خود را برای ارتباط موثر با دیگران افزایش دهید؛ نظرات خود را با اشتیاق به آن‌ها انتقال دهید و با متقاعد کردن آن‌ها تاثیر زیادی روی آن‌ها داشته باشید.

قوانین فن بیان

فن بیان شامل ۵ قانون است که قانون‌گذار اصلی آن نامشخص است؛ اما آن‌ها را به افراد متفکر و فیلسوف‌های عصر کلاسیک نسبت می‌دهند. قوانین فن بیان باعث می‌شوند که شما برای سخنرانی‌های خود چهارچوبی داشته باشید و بتوانید تاثیرگذاری بیشتری روی مخاطبان خود داشته باشید.

۱- شناسایی مخاطب

این قانون یکی از مهم‌ترین نکات برنامه‌ریزی برای برقراری ارتباط با دیگران است که هدف از آن، تحقیق کردن درباره بهترین روش‌ها و سبک گفتار برای متقاعد کردن مخاطب است. طبق این قانون باید برای انتخاب کردن چهارچوب اولیه صحبت خود، به اندازه کافی برای شناسایی مخاطبان وقت بگذارید و درباره آن‌ها اطلاعات جمع‌آوری کنید؛ سپس مخاطبان خود را بسنجید تا متوجه شوید چه اطلاعاتی برای آن‌ها مناسب است. اگر مخاطبان شما افرادی با سطح فرهنگی متفاوت هستند، آن‌ها را بخش‌بندی کنید تا درک شما از خواسته‌های هر گروه دقیق باشد. 

۲- تنظیم متن سخنرانی

طبق قانون تنظیم، برای اینکه بهترین راه متقاعد کردن مخاطب را بیابید، باید اطلاعات سخنرانی را تنظیم و سازماندهی کنید. برای این کار می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند روش‌های زیر استفاده کنید:

• مقدمه‌چینی کنید.
• حقایقی که شامل اطلاعات پیش‌زمینه‌ای می‌شود را بیان کنید.
• خلاصه‌ای از صحبت‌هایی که می‌خواهید داشته باشید آماده کنید.
• سخنان منطقی خود را اثبات کنید.
• ایرادها و اشکالاتی را که از سخنان شما برای مخاطب‌ها به وجود آمده است برطرف کنید.
• از سخنرانی خود نتیجه‌گیری کنید.

همچنین بخوانید: «چطور متن سخنرانی بنویسیم؟ نکاتی برای نوشتن متن سخنرانی»

جلب اعتماد مخاطبان مهم‌ترین قانون فن بیان در سخنرانی‌ها است.

۳- جلب اعتماد مخاطبان

این قانون مشخص می‌کند که شما باید برای سخنرانی خود از چه راه و روشی استفاده کنید تا اعتماد مخاطبان را به دست آورید. برای مثال در سخنرانی خود با لکنت صحبت نکنید؛ سعی کنید کمتر از کلمات سخت استفاده کنید تا باعث گیج شدن مخاطب نشوید؛ با شور و اشتیاق صحبت کنید و کلمات خود را خیلی ساده و با ظرافت به کار ببرید. همچنین به سخنان خود اعتقاد داشته باشید؛ زیرا اگر مخاطب احساس کند که گوینده به سخنان خود اعتقاد دارد،‌ او نیز می‌تواند به گوینده اعتماد کند.

یکی دیگر از راه‌های جلب اعتماد مخاطبان، انتخاب سبک صحیح سخنرانی است؛ نوع سبک شما به مخاطبان و راه‌های ارتباطی شما با آن‌ها بستگی دارد و شامل راه‌های مختلف صحبت کردن، استفاده کردن از استعارات و جلوه‌های بصری و… است. به این نکته نیز توجه داشته باشید که برای سخنرانی بهتر و تاثیرگذارتر از سخنان کوتاه و با احساس استفاده کنید.

۴- به خاطر سپردن سخنان

طبق این قانون شما علاوه بر نوشتن متن سخنرانی باید سعی کنید آن‌ها را به خاطر بسپارید. پیام‌ها و سخنان شما باید ساده و قابل‌فهم برای مخاطبان باشد و به صورتی باشد که پس از اتمام سخنرانی از ذهن مخاطب پاک نشود؛ در این صورت می‌توانید تاثیر عمیقی روی مخاطب بگذارید.

۵- رساندن پیام

طبق این قانون اگر می‌خواهید پیام و منظور خود را به درستی به مخاطب برسانید، باید بتوانید اعتماد او را به دست آورید. مخاطب باید سخنان شما را دقیق متوجه شود و بپذیرد که سخنان شما معتبر و قابل‌ اعتماد است. برای این کار زبان بدن، لحن، نوع صدا،‌ نوع بیان،‌ فصاحت و ژست شما هنگام سخنرانی اهمیت زیادی دارد.

راهکارهای تقویت فن بیان برای سخنرانی

اگر می‌خواهید سخنران خوبی باشید و روی مخاطب خود تاثیر بگذارید، باید فن بیان خوبی داشته باشید و با راهکارهای مختلف آن را تقویت کنید. در این بخش، به معرفی برخی تکنیک‌های تقویت فن بیان برای سخنرانی می‌پردازیم.

۱- ایده ذهنی خود را به یک کودک بگویید

زمانی که سعی می‌کنید ایده ذهنی خود را به یک کودک بگویید، به دلیل بی‌تجربه بودن او تا جای ممکن از کلمات ساده استفاده می‌کنید و از به کار بردن اصطلاحات سخت می‌پرهیزید. اگر از این تکنیک برای سخنرانی خود استفاده کنید می‌توانید با سخنان خود روی بسیاری از مخاطبان تاثیر بگذارید.

۲- از جملات کوتاه و مناسبی استفاده کنید

یکی از راه‌های تقویت فن بیان استفاده از جملات کوتاه، مختصر و متناسب با بحث است. زمانی که برای اولین بار با یک شخص ملاقات می‌کنید، بلافاصله شروع به صحبت نکنید. بهتر است سعی کنید که از جملات کوتاه و مناسبی استفاده کنید که منظور شما را به‌طور کامل به مخاطب می‌رسانند. 

۳- متن سخنرانی خود را یادداشت کنید

برای تقویت فن بیان، بهتر است سخنان خود را روی کاغذی یادداشت کنید. همه ایده‌ها و نکات خود را یادداشت کنید؛ سپس آن‌ها را ارزیابی کنید و بهترین جملات را برای سخنرانی خود انتخاب کنید. با این کار اگر جاهای مهم سخنرانی خود را فراموش کرده باشید متوجه می‌شوید و می‌توانید فن بیان خود را برای سخنرانی بهبود دهید. 

واضح صحبت کردن بهترین راهکار برای تقویت فن بیان است.

۴- واضح صحبت کنید

سعی کنید همیشه واضح صحبت کنید؛ با هر تن صدا و لحنی که صحبت می‌کنید، مخاطب باید توانایی شنیدن تمام سخنان شما را داشته باشد. با تلفظ و ادای صحیح کلمات، درست صحبت کردن را تمرین کنید. بهترین کاری که برای واضح صحبت کردن می‌توانید انجام دهید این است که سرعت صحبت خود را کم کنید؛ زیرا زمانی که یک فرد استرس دارد یا در سخنان خود تردید دارد، تمایل دارد سریع‌تر صحبت کند و این کار اعتماد مخاطب را از بین می‌برد.

۵- صدای خود را ضبط کنید

سعی کنید برای تمرین یک بار سخنرانی کنید و با یک دستگاه صدای خود را ضبط کنید. زمانی که سخنرانی تمام شد، آن را با دقت گوش کنید. با این کار می‌توانید مشکلاتی را که قبلا متوجه آن‌ها نشده بودید کشف کنید و برای بهتر شدن آن‌ها تلاش کنید.

۶- به تمام حرف‌های خود اعتقاد داشته باشید

همیشه با اعتماد به‌ نفس صحبت کنید و به تمام چیزهایی که می‌گویید اعتقاد داشته باشید. زمانی که با شور و شوق صحبت می‌کنید مخاطب‌ها نیز با علاقه بیشتری به سخنرانی شما توجه می‌کنند.

۷- با دیگران ارتباط برقرار کنید

یکی از راه‌هایی که به تقویت فن بیان کمک می‌کند، ارتباط برقرار کردن با دیگران است. زمانی که به تنهایی صحبت می‌کنید، حوصله مخاطب‌ها را سر می‌برید و آن‌ها نیز شما را یک فرد از خود راضی می‌بینند. بنابراین سعی کنید در سخنرانی خود پرسش و پاسخ‌هایی با مخاطبان داشته باشید.

۸- در کارگاه‌ها و همایش‌ها شرکت کنید

برای تقویت فن بیان بهتر است در محیط‌هایی باشید که افراد با تجربه‌تری آن‌جا هستند؛ زیرا باعث می‌شود شما بتوانید از آن‌ها درس بگیرید و مهارت‌های خود را ارتقا دهید. برای این کار در کلاس‌ها، کارگاه‌ها و همایش‌هایی شرکت کنید که افراد با‌تجربه در آن‌ها حضور دارند و به تجربه‌های آن‌ها گوش کنید.

۹- به نوع ایستادن و نشستن خود دقت کنید

طرز نشستن و ایستادن در سخنرانی شما تاثیر دارد. صاف نشستن و صاف ایستادن باعث می‌شود به خوبی نفس بکشید و قدرت صدای شما بیشتر شود؛ اما نزدیک بودن شانه‌ها به یکدیگر و قوز کردن باعث می‌شود صدای شما با قدرت نباشد و تاثیرگذاری خود را از دست دهید.

۱۰- مراقب صدای خود باشید

یکی از راه‌های تقویت فن بیان و تاثیرگذاری روی مخاطب‌ها نوع صدای سخنران است. بهتر است برای حفظ صدای خود نکاتی را رعایت کنید؛ برای مثال اگر به جای نفس‌های عمیق و شکمی،‌ تنفس سطحی از راه سینه داشته باشید، صدای شما ضعیف و وحشت‌زده به نظر می‌رسد. زمانی که استرس دارید یا وحشت‌زده هستید نفس عمیق بکشید؛ شاید سخت باشد، اما نفس‌های آرام و عمیق صدای شما را بهبود می‌دهد. یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید برای بهبود صدای خود انجام دهید، نوشیدن آب است؛ زیرا نوشیدن آب باعث انعطاف‌پذیری تارهای صوتی شما می‌شود.

۱۱- با دلیل صحبت کنید و از جملات معتبر استفاده کنید

برای داشتن مهارت‌های فن بیان قوی باید از روش‌هایی که مخاطب را متقاعد می‌کند، اطلاع داشته باشید. زمانی که با اطمینان سخنرانی می‌کنید و سخنان خود را با دلایل معتبر اثبات می‌کنید، مخاطب نیز سخنان شما را به راحتی می‌پذیرد.

مبهم بودن برخی قسمت‌های سخنرانی باعث کنجکاوی مخاطب و تقویت مهارت فن بیان می‌شود.

۱۲- برخی از قسمت‌های سخنان خود را مبهم نگه دارید

اجازه دهید برخی از قسمت‌های سخنان شما پنهان بماند. این به معنای پنهان‌کاری نیست، بلکه باعث می‌شود مخاطب به فکر فرو رود و میل به جست‌و‌جو در او بیدار شود. بیشتر متخصصان می‌گویند بهتر است ملاقات‌های اول با مخاطبان بیشتر از ۴۵ دقیقه طول نکشد. اگر همه چیز را برای مخاطب بگویید، مخاطب دیگر بهانه‌ای برای ملاقات دوباره و گوش دادن به سخنرانی شما ندارد.

۱۳- گاهی‌ اوقات غیر منتظره باشید

اگر می‌خواهید فن بیان خوبی داشته باشید و روی مخاطب تاثیرگذار باشید، بهتر است گاهی‌ اوقات او را غافلگیر کنید؛ اما توجه داشته باشید که این کار را به موقع انجام دهید. همه افراد چیزهایی را که می‌شناسند، به راحتی قبول می‌کنند؛ اما اگر حرف غیرمنتظره‌ای را بشنوند توجه آن‌ها به آن مسئله جلب می‌شود. پس سعی کنید همیشه یکنواخت نباشید و از تغییر و قضاوت اطرافیان نیز نترسید. 

۱۴- بستر ذهنی مناسب ایجاد کنید

هر انسانی طبق چهارچوب ذهنی خود، اطلاعاتی را که به دست می‌آورد دسته‌ بندی می‌کند و طبق بستر ذهنی خود واکنش‌های متفاوتی به اطلاعات مختلف نشان می‌دهد. بنابراین برای جلب توجه مخاطب و قوی‌تر شدن مهارت فن بیان باید بسترسازی مناسبی در ذهن مخاطب خود ایجاد کنید. زمانی که مخاطبان خود را بشناسید و با پیش‌زمینه‌های ذهنی آن‌ها تا حدودی آشنا باشید، سخنان خود را به سمتی هدایت می‌کنید که برای شنوندگان آشناتر است و درک بیشتری از آن‌ها دارند. طبق تحقیقات بستر‌سازی ذهنی برای مخاطب، کمک زیادی به استدلال و نتیجه‌گیری او از سخنرانی شما می‌کند. اگر می‌خواهید فن بیان خوبی داشته باشید و هنگام سخنرانی تاثیرگذار باشید، ذهن مخاطب را با بسترسازی مناسب به سمتی که می‌خواهید هدایت کنید.